PregEU

Mang thai là thời kỳ nhạy cảm có nhiều vấn đề mẹ cần quan tâm, trong đó có chế độ dinh dưỡng. Vậy, dinh dưỡng cho bà bầu trong giai đoạn này là gì? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây của PregEU.

Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu

Khi mang thai, nhu cầu về năng lượng và các dưỡng chất của mẹ đều cao hơn so với mức bình thường để giúp nuôi dưỡng thai nhi khỏe mạnh. Một số nguyên tắc dinh dưỡng cho mẹ bầu là:

Cân đối các nhóm chất dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu cần đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất thiết yếu:

– Chất bột đường (carbohydrate).

– Chất béo (lipid).

– Chất đạm (protein).

– Các loại vitamin, khoáng chất và chất xơ.

Trong thai kỳ, bà bầu tăng trung bình từ 9 đến 12 kg. Trong đó, ở tam cá nguyệt thứ nhất mẹ nên tăng từ 300 gram đến 1kg, từ tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3, mỗi tuần sẽ tăng khoảng 300gram.

Bổ sung đầy đủ các khoáng chất và vitamin

Để thai nhi tăng trưởng, phát triển khoẻ mạnh, việc mẹ đảm bảo được chế độ dinh dưỡng cho thai kỳ khoa học, lành mạnh là rất quan trọng. Trong đó, những vi chất dưới đây mẹ cần bổ sung thêm để đảm bảo cho nhu cầu dinh dưỡng tăng cao trong thai kỳ của mẹ là:

Acid Folic

Đây là vitamin nhóm B có vai trò quan trọng trong việc phòng tránh các dị tật ở ống thần kinh cho thai nhi như nứt đốt sống, vô sọ… Tốt nhất, mẹ nên bổ sung acid folic trước mang thai khoảng 3 tháng, kéo dài đến hết thai kỳ. Bởi ống thần kinh của thai nhi được hình thành kể từ những ngày đầu tiên của thai kỳ, lúc này mẹ vẫn chưa nhận ra sự hiện diện của con nên không thể bổ sung kịp thời.

Bên cạnh các sản phẩm bổ sung acid folic, mẹ cần bổ sung thêm thông qua những thực phẩm giàu vi chất này như: bông cải xanh, ngũ cốc thô, sữa, quả bơ…

Canxi

Canxi không chỉ giúp xương và răng chắc khỏe mà còn giúp hệ thần kinh, cơ bắp, hệ thống tuần hoàn của mẹ bầu và thai nhi được hoạt động bình thường. Do đó, trong thai kỳ, mẹ cần bổ sung từ 1000 đến 1500mg canxi mỗi ngày để đáp ứng đủ nhu cầu của 2 mẹ con.

Những thực phẩm cung cấp cho mẹ 1 lượng lớn canxi có thể kể đến như: sữa, cải xoăn, bông cải xanh, nước ép trái cây, ngũ cốc…

Vitamin D

Vitamin D giúp cho canxi mẹ bổ sung từ các thực phẩm bổ sung được hấp thu tốt hơn. Việc bổ sung thêm vitamin D cũng hỗ trợ tốt cho sự phát triển xương của thai nhi. Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mẹ bầu bị thiếu vitamin D gây tăng nguy cơ tiền sản giật. Vì vậy, mẹ đừng quên bổ sung vi chất này nhé.

Protein

Dưỡng chất này cần thiết để các mô, cơ quan của em bé phát triển, đặc biệt là não bộ. Đồng thời có tác dụng hỗ trợ mô vú và tử cung của mẹ phát triển trong thai kỳ.

Bên cạnh đó, protein cũng đóng vai trò giúp tăng cung cấp máu cho thai nhi. Nguồn protein động vật bao gồm thịt gia cầm, thịt nạc, cá, trứng… Nguồn protein thực vật sẽ được cung cấp từ các sản phẩm từ đậu nành.

Sắt

Thể tích máu của mẹ sẽ tăng gấp rưỡi để phục vụ cho nhu cầu nuôi dưỡng thai nhi. Do đó, để có đủ lượng máu nuôi con, việc bổ sung sắt là điều không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu.

Ở Việt Nam, theo tổng điều tra dinh dưỡng vào năm 2009 – 2010, tỷ lệ thiếu máu ở bà mẹ mang thai là 36,5%. Khu vực thiếu máu nhiều nhất là ở ven biển Nam Trung Bộ và vùng núi phía Bắc với tỉ lệ lên đến 56%. Trong đó, có đến 71,8% thiếu máu ở phụ nữ mang thai là do thiếu sắt.

Những thực phẩm giàu sắt cho mẹ bầu là rau muống, củ dền, thịt đỏ, trứng,… kết hợp uống thêm nước trái cây chứa vitamin C để giúp tăng cường hấp thu chất sắt.

Xem thêm: Vì sao cần phải bổ sung sắt cho bà bầu?

DHA, EPA

Đây là 2 loại omega 3 có tác dụng trong trọng cho sự phát triển trí não ở thai nhi, đồng thời giúp phòng ngừa sẩy thai, sinh non, tiền sản giật cho mẹ bầu.

Bên cạnh những dưỡng chất kể trên, mẹ cũng cần bổ sung thêm các chất khác như vitamin A, vitamin E, i-ốt,…

Chế độ vận động

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, mẹ cũng cần có một chế độ luyện tập phù hợp để nâng cao sức đề kháng. Mẹ có thể luyện tập các môn như yoga, bơi lội, đi bộ… để giúp cải thiện sức khỏe và vượt cạn dễ dàng hơn.

Thức ăn cần tránh

Bên cạnh những nhóm chất cần bổ sung, để đảm bảo cho thai nhi phát triển khỏe mạnh, mẹ cần tránh những đồ uống, thực phẩm dưới đây:

Rượu

Uống rượu bia khi mang thai có thể gây ra hội chứng nhiễm độc rượu ở bào thai (Fetal alcohol spectrum disorders – FASD). Căn bệnh này sẽ theo em bé suốt đời, hệ lụy là thai nhi kém phát triển, dị dạng khuôn mặt, tim bị dị tật, tổn thương thần kinh trung ương.

Những em bé mắc hội chứng FASD sẽ có đầu, não bị nhỏ bất thường cùng các dị tật bẩm sinh khác, đặc biệt là cột sống và tim.

Cá có chứa hàm lượng thủy ngân cao

Cá kiếm, cá thu, cá mòi, cá mập… là những loại cá nước sâu có hàm lượng thủy ngân cao. Lượng thủy ngân này khi đi vào cơ thể sẽ đi qua nhau thai, gây hại cho thận, não bộ, hệ thần kinh đang dần hoàn thiện của con.

Đồ ăn chưa được nấu chín

Thực phẩm chưa được nấu chín dễ bị nhiễm khuẩn, tiềm ẩn các nguy cơ gây bệnh nhiễm trùng, gây ra sinh non, thai chết lưu và những vấn đề sức khỏe khác ở bà bầu.

Caffeine

Trong cà phê, trà thường có chứa caffeine. Loại chất này đã được chứng minh là gây hạn chế sự phát triển của em bé trong bụng mẹ, gây tăng nguy cơ sinh ra nhẹ cân.

Ngoài ra, caffeine cũng làm tăng nguy cơ tử vong cho trẻ sơ sinh và nguy cơ mắc bệnh mãn tính khi trưởng thành.

Sữa, phô mai chưa tiệt trùng

Sữa, phô mai chưa tiệt trùng có thể chứa vi khuẩn có hại, gây ra bệnh nhiễm trùng, đe dọa tính mạng thai nhi.

Thực phẩm chế biến sẵn

Đô ăn được chế biến sẵn thường chứa rất ít chất dinh dưỡng lại chứa nhiều muối và đường. Điều này có thể gây tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ, các biến chứng khi mang thai hay khi sinh, gây ra những vấn đề sức khỏe lâu dài cho trẻ.

Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu theo từng giai đoạn thai kỳ

Vậy, chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu trong 9 tháng 10 ngày mang thai như thế nào để chuẩn theo khoa học, mẹ khỏe, con phát triển tốt. Dưới đây là dinh dưỡng cho bà bầu theo từng giai đoạn mà mẹ nên áp dụng:

Dinh dưỡng cho thai phụ 3 tháng đầu

Ở 3 tháng đầu của thai kỳ, nhiều mẹ bầu bị ốm nghén, hay cảm thấy khó chịu, thậm chí là cảm giác buồn nôn mỗi khi nhìn thấy đồ ăn. Nhưng đây là giai đoạn hầu hết các cơ quan quan trọng của con đang được hình thành, nên dù mẹ không ăn được nhiều thì vẫn cần đảm bảo dinh dưỡng đủ chất thông qua việc đa dạng thực phẩm như rau xanh, thịt, trứng, cá….

Giai đoạn này mẹ cần bổ sung thêm acid folic với hàm lượng từ 400-800 mcg/ ngày để phòng ngừa các dị tật bẩm sinh cho con.

Bên cạnh đó cũng tăng cường bổ sung sắt, canxi để phòng tránh thiếu máu, đau lưng, chuột rút và loãng xương về sau cho mẹ.

Bà bầu có thể lựa chọn các loại vitamin tổng hợp có chứa sắt, canxi, acid folic… như PregEU để bổ sung thêm vi chất trong giai đoạn này.

Giai đoạn này thai nhi rất nhạy cảm với các yếu tố bên ngoài như virus, vi khuẩn, thuốc, rượu, bia, hóa chất… Vì vậy, mẹ cần kiêng tiếp xúc hay sử dụng những tác nhân này để giữ an toàn cho thai nhi.

Việc sử dụng thuốc trong 3 tháng đầu thai kỳ cũng cần theo chỉ định của bác sĩ để không gây tác động xấu đến con. Thực tế cho thấy nhiều bà bầu tự ý sử dụng kháng sinh trong 3 tháng đầu có thể khiến thai nhi mắc các dị tật bẩm sinh.

Dinh dưỡng cho thai phụ trong 3 tháng giữa

Khoảng thời gian 3 tháng giữa thai kỳ đa số các mẹ bầu đã không còn bị các cơn ốm nghén hành hạ, lúc này mẹ ăn đã thấy ngon miệng hơn trước. Về phía thai nhi trong bụng, hệ xương và não bộ cũng các cơ quan khác của con lúc này đã dần hoàn thiện chức năng.

Vì vậy, bên cạnh việc bổ sung acid folic, sắt, canxi, mẹ cần bổ sung thêm kẽm với hàm lượng 20mg mỗi ngày. Việc thiếu kẽm trong giai đoạn này sẽ khiến thai nhi dễ bị dị tật, thấp còi, nhẹ cân….

Ngoài ra, việc bổ sung omega 3 cũng rất quan trọng để cho trí não của bé phát triển và tăng đề kháng cho mẹ bầu lúc này.

Mẹ không nên có suy nghĩ phải ăn gấp hai, gấp ba bình thường để “con to”. Bởi vì lúc này thai nhi vẫn chưa đến thời kỳ bứt phá về cân nặng.

Theo khuyến cáo, bà bầu chỉ cần ăn tăng tương đương với 300 đến 400kcal mỗi ngày trong khẩu phần ăn (2 chén cơm trắng hoặc 2 ly sữa).

Nếu ăn uống quá nhiều, sẽ dẫn đến mẹ tăng cân quá mức, gây ảnh hưởng đến vóc dáng, tâm lý sau sinh và tăng nguy cơ tiểu đường, tăng huyết áp….

Dinh dưỡng cho thai phụ trong 3 tháng cuối

3 tháng cuối thai kỳ là lúc đánh dấu sự tăng trưởng vượt bậc về cân nặng cũng như não bộ của thai nhi. Để con phát triển tốt nhất, mẹ cần tăng khẩu phần ăn lên khoảng 400kcal mỗi ngày.

Bên cạnh đó, mẹ cũng cần bổ sung thêm vitamin C để giúp sắt và canxi được hấp thu tốt hơn. Đồng thời điều này cũng giúp phòng nguy cơ vỡ ối và sinh non do thiếu vitamin C.

Những tháng cuối thai kỳ, cùng với sự thay đổi hormone và sự lớn lên của thai nhi đã gây 1 áp lực lên bàng quang và vùng chậu gây táo bón, đầy bụng. Do đó, bên cạnh những vi chất cần thiết mẹ cần bổ sung thêm chất xơ để giúp tiêu hóa khỏe mạnh hơn.

Trên đây là những thông tin về dinh dưỡng cho mẹ bầu trong 9 tháng 10 ngày thai kỳ. Chúc các mẹ có 1 thai kỳ khỏe mạnh.

Xem thêm: Mẹ bầu ăn gì để vào con không vào mẹ? – Bật mí về cách ăn uống cho mẹ bầu

Tài liệu tham khảo

Nutrition During Pregnancy, ACOG, truy cập ngày 5/5/2023